หลักสูตรแกนกลางปอเนาะ

ราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ 23 มีนาคม 2561 ได้เผยแพร่ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง ให้ใช้หลักสูตรแกนกลางของสถาบันศึกษาปอเนาะ พุทธศักราช 2561/ฮิจเราะฮฺศักราช 1439 โดยกำหนดให้มี 8  สาระการเรียนรู้ เพื่อให้ผู้เรียนมีสมรรถนะที่สำคัญ 5 ด้าน คือ 1) ความสามารถในการอ่าน เขียน ท่องจำ 2) ความสามารถในการคิด 3) ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิตและพัฒนาปรับตัวให้ทันต่อการเปลี่ยนแปลงของสังคม 4) ความสามารถในการสื่อสาร 5) ทักษะในการอยู่ร่วมกัน เริ่มใช้ปีการศึกษา 2561

นายอดินันท์ ปากบารา ผู้ช่วยรัฐมนตรีประจำนายกรัฐมนตรี กล่าวว่า เนื่องจากศาสนาอิสลามเป็นแนวทางการดำเนินชีวิตที่ครอบคลุมกิจวัตรประจำวันของมนุษย์ที่นำไปสู่ความผาสุกทั้งโลกนี้และโลกหน้า โดยมีอัลกุรอานและอัลหะดีษเป็นธรรมนูญ ซึ่งมุสลิมทุกคนต้องศึกษาหาความรู้เพื่อนำไปปฏิบัติในชีวิตประจำวันอย่างถูกต้อง ตลอดจนการอยู่ร่วมกันในสังคมได้อย่างสันติสุข

โดยมีสถาบันศึกษาปอเนาะ เป็นสถาบันการเรียนการสอนศาสนาอิสลามตามอัธยาศัยตลอดชีวิต และการบริหารจัดการที่มีคุณภาพ ซึ่งเป็นทางเลือกหนึ่งในการศึกษาหาความรู้ด้านศาสนา วิชาชีพ และพัฒนา คุณภาพชีวิตของชุมชน

ดังนั้น เพื่อเป็นการส่งเสริมการจัดการเรียนการสอนในสถาบันศึกษาปอเนาะให้มีคุณภาพและประสิทธิภาพ พร้อมกับให้ผู้เรียนได้รับวุฒิบัตรเมื่อสำเร็จการศึกษาและสามารถศึกษาต่อในระดับที่สูงขึ้น ตลอดจนเพื่อสนองความต้องการของโต๊ะครู ผู้เรียน ผู้ปกครองและชุมชน ในการพัฒนาการจัดการเรียนการสอนของสถาบันศึกษาปอเนาะที่เหมาะสมกับสภาพความเปลี่ยนแปลงทางสังคมปัจจุบัน

กระทรวงศึกษาธิการจึงได้ออกประกาศดังกล่าว เพื่อใช้เป็นหลักสูตรแกนกลางในการเรียนการสอน โดยเริ่มใช้ตั้งแต่ปีการศึกษา 2561 เป็นต้นไป

หลักการที่สำคัญของหลักสูตร 4 ด้าน

1. สอนศาสนาและอบรมจริยธรรมอิสลามแก่เด็ก เยาวชนและประชาชนทั่วไป โดยไม่จำกัดอายุโอกาสและเงื่อนไข

2. พัฒนาสถาบันศึกษาปอเนาะด้านโครงสร้างพื้นฐานอย่างเป็นระบบ

3. พัฒนาบุคลากรในสถาบันศึกษาปอเนาะให้มีคุณภาพและประสิทธิภาพ

4. พัฒนาสถาบันศึกษาปอเนาะให้เป็นแบบอย่างและแหล่งเรียนรู้เพื่อส่งเสริมให้ผู้เรียนพัฒนาตนเอง ชุมชน และสังคม

จุดหมายของหลักสูตร 4 ข้อ

มีจุดมุ่งหมายเพื่อปลูกฝังให้ผู้เรียนมีทักษะความรู้ที่เสริมสร้างสติปัญญาและการปฏิบัติตามคุณลักษณะ อันพึงประสงค์ที่ก่อให้เกิดความสันติสุขทั้งโลกนี้และโลกหน้า

1. เด็ก เยาวชนตลอดจนประชาชนทั่วไป นำหลักการศาสนาอิสลามไปปฏิบัติได้อย่างถูกต้อง

2. สถาบันศึกษาปอเนาะมีโครงสร้างพื้นฐานทางด้านกายภาพที่เป็นระบบ สามารถอำนวยความสะดวกให้แก่ผู้เรียนและชุมชน

3. ส่งเสริมให้บุคลากรสถาบันศึกษาปอเนาะมีความรู้ความสามารถในการบริหารจัดการและจัดการเรียนการสอนอย่างมีประสิทธิภาพ

4. สถาบันศึกษาปอเนาะเป็นแหล่งเรียนรู้คู่คุณธรรม และมีส่วนร่วมในการพัฒนาสังคมอย่างยั่งยืน

สมรรถนะสำคัญที่ผู้เรียนควรจะมี 5 ประการ  หลังจากสำเร็จการศึกษา ดังนี้

1. ความสามารถในการอ่าน เขียน ท่องจำ  ความสามารถของผู้เรียน ในการอ่าน เขียน ท่องจำ ตัวบท หลักการ หลักฐานอ้างอิงซึ่งเป็นที่มาของหลักคำสอนของอิสลามจากอัลกุรอานและอัลหะดีษ มติของนักวิชาการ และการเทียบเคียง อันเป็นพื้นฐานที่สำคัญในการเรียนรู้อิสลาม เพื่อการพัฒนาตนเอง ด้านการยึดมั่นศรัทธา การปฏิบัติศาสนกิจ การปฏิสัมพันธ์ คุณธรรมจริยธรรม และการอยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคมได้อย่างเหมาะสมและสันติสุข

2. ความสามารถในการคิด  ความสามารถในการคิดวิเคราะห์ คิดสังเคราะห์ คิดอย่างสร้างสรรค์ คิดอย่างมีวิจารณญาณ และการคิดอย่างมีระบบบนพื้นฐานของหลักการอิสลาม เพื่อนำไปสู่การสร้างองค์ความรู้ประกอบการวินิจฉัย ตัดสินปัญหาตามหลักการทางศาสนาในระดับที่เหมาะสมทั้งเกี่ยวกับตนเองและสังคม

3. ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิตและพัฒนาปรับตัวให้ทันต่อการเปลี่ยนแปลงของสังคม  ความสามารถในการนำหลักคำสอนต่างๆ จากบทบัญญัติหรือหลักคำสอนของอิสลามไปประยุกต์ใช้ในการดำเนินชีวิตประจำวัน การเรียนรู้เพื่อการพัฒนาตนเองอย่างต่อเนื่อง สอดคล้องกับสภาพความเปลี่ยนแปลงของสังคมปัจจุบัน รู้จักแสวงหาความรู้ การประยุกต์ใช้ความรู้เพื่อการป้องกันและแก้ไขปัญหาให้กับตนเองและสังคมตามหลักศาสนบัญญัติ การรู้จักพิจารณาเลือกอาชีพที่เหมาะสม การตัดสินใจที่ถูกต้องสอดคล้องกับบริบทของสังคมบนพื้นฐานหลักคำสอนของศาสนา หลีกเลี่ยงผลกระทบที่อาจจะเกิดต่อตนเอง สังคม และสิ่งแวดล้อมได้อย่างมีประสิทธิภาพ

4. ความสามารถในการสื่อสาร   ความสามารถของผู้เรียนในการถ่ายทอดความรู้ ความคิด ความเข้าใจ ความรู้สึก และทัศนะของตนเองสู่สาธารณชน เพื่อแลกเปลี่ยนข้อมูลข่าวสารและประสบการณ์อันจะเป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาตนเองและสังคม รวมทั้งการเจรจาต่อรอง การอ้างอิงหลักการทางศาสนาเพื่อการประนีประนอม การเลือกที่จะรับหรือไม่รับข้อมูลข่าวสาร แหล่งที่มาของข้อมูล หลักการ เหตุผล ความน่าเชื่อถือของหลักฐาน และความถูกต้องของการตีความ การเลือกใช้เทคโนโลยีด้านต่าง ๆ เพื่อนำมาเป็นเครื่องมือในการสื่อสาร การทำงาน เพื่อแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ ถูกต้อง เหมาะสม โดยคำนึงถึงหลักคำสอนทางศาสนา ผลกระทบที่มีต่อตนเองและสังคมได้อย่างมีประสิทธิภาพ

5. ทักษะในการอยู่ร่วมกัน  ความสามารถของผู้เรียนในการวางตนเพื่อการอยู่ร่วมกันในสังคมเหมาะสมกับบริบทและสภาพของชุมชน การเป็นผู้นำและผู้ตามที่ดี มีจุดยืนที่มั่นคง การปรับตัวเพื่อการอยู่ร่วมกันกับผู้อื่นที่มีความหลากหลายทางความเชื่อในสังคมพหุวัฒนธรรมได้อย่างเหมาะสม สอดคล้องและถูกต้องตามหลักคำสอนศาสนา  การรู้จักให้เกียรติ รู้จักสิทธิของตนเองและผู้อื่น ทั้งที่เป็นมุสลิมและต่างศาสนิก การมีจิตสาธารณะ สร้างสรรค์สังคมให้น่าอยู่

สาระและมาตรฐานการเรียนรู้ 8 กลุ่ม  ได้กำหนดมาตรฐานการเรียนรู้ที่เป็นข้อกำหนดคุณภาพผู้เรียนด้านความรู้ ทักษะ กระบวนการ คุณธรรมจริยธรรม เพื่อใช้เป็นจุดมุ่งหมายในการพัฒนาผู้เรียนให้บรรลุตามมาตรฐาน 8 สาระการเรียนรู้ ดังนี้

1. อัลกุรฺอานและอัตตัฟซีร (อก)

2. อัลหะดีษ (อห)

3. อัตเตาฮีด (ออ)

4. อัลฟิกฮฺ (อฟ)

5. อัตตารีค (อต)

6. อัลอัคลาก (อค)

7. ภาษาอาหรับ (อร)

8. บาฮาซามลายู (มย)

อ้างจาก: ราชกิจจานุเบกษา

---

Rewriter/Editor
บัลลังก์ โรหิตเสถียร